Bayt al Qur’on
Koordinatalari: 26°14′23.13″N 50°35′29.55″E / 26.2397583°N 50.5915417°E / 26.2397583; 50.5915417 G O
Bayt al Qur’on (arabcha: بيت القرآن, maʼnosi:
Qurʼon uyi ) islom sanʼatiga bagʻishlangan koʻp maqsadli majmua boʻlib, Bahraynning Hoora shahrida joylashgan. 1990-yilda tashkil etilgan majmua oʻzining islom muzeyi bilan mashhur boʻlib, u dunyodagi eng mashhur islom muzeylaridan biri sifatida eʼtirof etilgan.
Tashkil etishi
Majmua qurilishi 1984-yilda boshlangan va muzey 1990-yil mart oyida Abdul Latif Jassim Kanoo tomonidan rasman ochilgan. U „Qur’on va boshqa nodir qoʻlyozmalarning keng qamrovli va qimmatli toʻplamini“ joylashtirish maqsadida qurilgan boʻlib, mintaqaviy jurnalga koʻra, Fors koʻrfazi mintaqasida yagona tushunchadir. Muzey fondlarining asosini Kanuning Qur’on qoʻlyozmalari va islom sanʼati toʻplami tashkil etadi, chunki u ishtiyoqli kolleksiyachi boʻlganligi aytiladi. Xabarlarga koʻra, uning toʻplami oʻsib borishi bilan u oʻzi qoʻlga kiritgan nodir qoʻlyozmalarga nisbatan kuchli mas’uliyat hissini his qilgan. 1990-yilda u oʻz kolleksiyasini Qurʼonga xizmat qilish va tarixiy qoʻlyozmalarni asrab-avaylashga bagʻishlangan birinchi turdagi muassasani boshqarish uchun oʻzi tashkil etgan muzeyga sovgʻa qilgan.
Muzeyning tashkil etilishi toʻliq davlat xayriyalari hisobidan moliyalashtirildi va Bahrayndagi turli tabaqadagi odamlar, davlat rahbarlaridan tortib, maktab oʻquvchilarigacha qoʻshimcha yordam koʻrsatdi. Bayt al Qur’ondagi ob’ektlar keng jamoatchilik uchun bepul.
Muassasa va uning muzeyida Islom dunyosining turli qismlaridan, Sharqda Xitoydan Gʻarbda Ispaniyagacha boʻlgan xalqaro miqyosdagi tarixiy Qur’on qoʻlyozmalari toʻplami mavjud boʻlib, ular birinchi hijriy asr (milodiy 622–722 yillar) va Islom Oltin asrdan boshlab hozirgi kungacha xattotlik anʼanalarida boʻlgan yuksalishni namoyon qiladi.
Imkoniyatlari
Bayt al Qur’on majmuasi shanbadan chorshanbagacha soat 9:00 dan 12:00 gacha va 16:00 dan 18:00 gacha jamoat uchun ochiq. Majmuaning tashqi koʻrinishi XII asrdagi eski uslubdagi masjidga asoslangan. Butun majmua masjid, kutubxona, auditoriya, madrasa va oʻnta koʻrgazma zalidan iborat muzeyni oʻz ichiga oladi. Katta zal va masjidni vitrajli katta gumbaz qoplaydi. Makka tomon yoʻnalishni koʻrsatuvchi belgi boʻlgan „Mehrob“ koʻk rangli sopol koshinlar bilan qoplangan va Qurʼon oyati oʻyib yozilgan.
Kutubxona 50 000 dan ortiq kitob va qoʻlyozmalardan iborat boʻlib, ular asosan islomga oid uch tilda – arab, ingliz va frantsuz tillaridadir. Institut islom san'ati boʻyicha ixtisoslashgan va koʻplab ma'lumotnomalar xalqaro ahamiyatga ega. Kutubxona va uning oʻquv zallari ish vaqtida ochiq, Internet tarmogʻi mavjud, shuningdek, tadqiqotchilar va mutaxassislar uchun alohida xonalar mavjud.
Shuningdek, Muhammad Bin Xalifa Bin Salmon Al Xalifa maʼruza zali boʻlgan auditoriya mavjud boʻlib, u 150 kishini sigʻdira oladi va asosan maʼruzalar va konferentsiyalar uchun ishlatiladi. Mehmon maʼruzachilar Bahraynga koʻplab mamlakatlardan, jumladan AQSh, Buyuk Britaniya va Frantsiyadan olib kelinadi. Konferentsiya zali koʻpincha Bahrayndagi turli jamiyatlar va muassasalar bilan hamkorlikda ommaviy maʼruzalar oʻqish uchun umumiy foydalanish uchun taqdim etiladi.
Yusuf Bin Ahmad Kanu Qur’onshunoslik maktabi sayt ichida joylashgan. Maktabda kompyuter va zamonaviy jihozlar bilan toʻliq jihozlangan yettita oʻquv maydoni mavjud boʻlib, ayollar va bolalar uchun Qur’on oʻrganadigan alohida sinflar mavjud.
Muzey
Al-Hayat muzeyi majmuaning eng taniqli muassasasi hisoblanadi; u ikki qavatga yoyilgan oʻnta zaldan iborat boʻlib, ularda hijriy birinchi asrdan (milodiy 700-yil) boshlab turli davrlarga oid nodir Qurʼon qoʻlyozmalari namoyish etiladi. Muzeyda Saudiya Arabistoni (Makka va Madina), Damashq va Bagʻdoddan olingan pergamentlardagi qoʻlyozmalar mavjud. Qoʻlyozmalar bu artefaktlarni shikastlanishdan himoya qilish uchun maxsus protseduralardan oʻtadi. Muzeyda mavjud boʻlgan baʼzi eksponatlar orasida Germaniyada bosilgan 1694-yilga oid Qur’onning nodir qoʻlyozmasi ham bor. Muzeyda, shuningdek, Shveytsariyada lotin tiliga tarjima qilingan va milodiy 955-yilga oid Qurʼonning dunyodagi eng qadimiy tarjima qilingan nusxasi ham mavjud. Xalifa Usmon ibn Affon davrida yozilgan Qurʼonning birinchi nusxasi muzeyda faqat optik asboblar yordamida oʻqilishi mumkin boʻlgan bir qancha kichik Qurʼon nusxalari bilan birga namoyish etilmoqda.
Muzeyda hozirgi Pokistonda 14-asrdan qolgan, ularga oʻyib yozilgan suralar mavjud boʻlgan don, noʻxat va guruch namoyish etilmoqda. Eksponatlar orasida Iroq, Turkiya, Eron va Misrning turli davrlariga oid kamdan-kam uchraydigan oltin va mis sopol buyumlar va shisha buyumlari mavjud.
Muzeyda Ibn Taymiya kabi islom ulamolarining asarlari saqlanmoqda. U „Dunyodagi Qur’on va Qur’onshunoslikka bagʻishlangan yagona institut“ boʻlganligi daʼvo qilingan.
Manbalar
uz.wikipedia.org