Ambelaunlar
Ambelaunlar — Sharqiy Indoneziyadagi ambon-timor xalqlaridan biri (Banda burnidagi Ambelau oroli). Ular shu bilan qator Buru orolida yana Malay arxipelagining boshqa baʼzi orollarida yashaydi. 2000-yil oxiridagi hisobotga koʻra, ularning soni 6000 kishini tashkil etgan.
Tili
Ular Ambelau tilida yoki Gʻarbiy buruan tillarida, shuningdek, buruan yana Malay tillarining ambon lahjalarida gaplashadilar.
Dini
Ularning aksariyati — sunniy musulmonlar, qolganlari — protestant xristianlardir. Shu bilan birga, ayrim joylarda anʼanaviy mahalliy eʼtiqod qoldiqlari saqlanib qolgan.
Tarixi
16—17-asrlarda ziravorlar ishlab chiqarish yana savdosi bilan shugʻullangan. 17-asrning 1-yarmida jamiyatning iqtisodiy tuzilishi Gollandiyalik mustamlakachilari vayron qilgan, ambelauliklarning koʻpchiligi quvilgan yoki yoʻq qilingan.
Kasb-hunari
Ambelaunlarning asosiy kasbi — qoʻshni Buru orolida sago ishlab chiqarishdir. Indoneziyaning togʻli yer bilan toshloq tuprogʻi shu qismida anʼanaviy sholi yetishtirishni rivojlantirishni qiyinlashtiradi. Unumdor tuproqning nisbatan kichik hududlarida, asosiy yonbagʻirda makkajoʻxori, sago, shirin kartoshka, kakao, hindiston yongʻogʻi palmasi, shuningdek, ziravorlar — chinnigullar va muskat yongʻogʻi oʻstiriladi. Yovvoyi choʻchqalarni ovlash odatiy holdir. Baliqchilik hamma joyda rivojlangan emas (eng muhimi Masavoi va Ulima qishloqlarida), asosiy mashgʻuloti orkinos.
Hayot tarzi
Ambelaunlar sohildagi 7 qishlogʻida (bena) yashaydi. Ular ekzogamik nasllarga boʻlingan 22 patrilineal guruhni tashkil qiladi.
Anʼanaviy uy-joylar — bambuktan yasalgan toʻrtburchak uylar, koʻpincha ustunlarda qurilgan. Tomlar xurmo barglari yoki qamishlar bilan qoplangan va 20-asrning oʻrtalaridan boshlab somon koʻp tarqalgan.
Ambelaunning milliy libosi Indoneziya xalqlarining koʻpchilik kiyimiga oʻxshaydi — erkaklar uchun sarong bilan uzun yengli koʻylak, ayollarga sarong va kalta koʻylagi. Biroq, kiyimdagi anʼanaviy ranglar bayramona liboslarda turli xil qizil ranglardir.
Manbalar
uz.wikipedia.org