Al-Maktum xalqaro aeroporti
Al-Maktum xalqaro aeroporti (IATA:
DWC , ICAO:
OMDW ), shuningdek
Dubay Jahon markaziy nomi bilan ham tanilgan, BAAning Jebel Ali shahridagi xalqaro aeroport, Dubaydan 37 kilometr (23 mi) janubi-gʻarbda joylashgan. 2010-yil 27-iyunda ochilgan. Bu qurilishi rejalashtirilgan turar-joy, savdo va logistika majmuasi – Dubay Janubning asosiy qismi.
Toʻliq qurib bitkazilgandan soʻng (dastlab 2027-yilga rejalashtirilgan, hozir esa 2030-yilga) aeroport yagona erkin iqtisodiy zonada transport turlari, logistika va qoʻshimcha xizmatlar, jumladan ishlab chiqarish va yigʻish xizmatlarini oʻz ichiga oladi. U 14,000 hectoare (35,000 acre) maydonni egallaydi. Aeroportning yillik oʻtkazish quvvati 12 million tonne (12,000,000 long ton; 13,000,000 short ton) yuk hamda 160 milliondan 260 million oraligʻidagi yoʻlovchini tashkil etadi. 2021-yil holatiga koʻra, faqat bir nechta aviakompaniyalar Al-Maktum xalqaro aeroportidan yuk tashish faoliyatiga eʼtibor qaratgan holda yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatish bilan shugʻullanmoqda.
Tarixi
Qurilishi
4,500 m × 60 m (14,800 ft × 200 ft) oʻlchamdagi uchish-qoʻnish yoʻlagi 600 kun ichida qurib bitkazildi va keyinchalik CAT III-C talablari bajarish uchun keyingi olti-sakkiz oy davomida sinovdan oʻtkazildi. Al-Maktum aeroporti yuk shlyuzi deb ataladigan aeroportning yuk terminali qurilish narxi taxminan 75 million AQSh dollarini tashkil qiladi, 2008-yil oxiriga kelib, qurilish ishlarining 50% bajarildi.
Loyihaning birinchi bosqichida aeroport 200,000 t (200,000 long ton; 220,000 short ton) yaqin yuk tashishi rejalashtirilgan boʻlib, bu keyinchalik yiliga 800,000 t (790,000 long ton; 880,000 short ton) gacha oshirish imkoniyati ega boʻladi. Ushbu bosqichdagi yoʻlovchi terminali yiliga 5 million sigʻimga moʻljallangan. U yuk tashish hajmi boʻyicha dunyodagi eng katta aeroport boʻlib, yuk qabul qilish imkoniyati 2013-yilda yiliga 12 million tonne (12,000,000 long ton; 13,000,000 short ton) tagacha koʻtarilishi rejalashtirilgan edi.
Dastlab loyiha 2017-yilga qadar toʻliq ishga tushishi kutilgan edi, biroq 2007–2012- yillardagi global moliyaviy inqiroz majmuani toʻliq ishga tushishini 2027-yilga qoldirdi. Aeroport majmuasining oldingi ishchi nomlari orasida „Jebel Ali xalqaro aeroporti“, „Jebel Ali aeroport shahri“ va „Dubay Jahon markaziy xalqaro aeroporti“ mavjud edi. U Dubayning sobiq hukmdori, marhum Shayx Maktum bin Rashid Al-Maktum sharafiga nomlangan. Aeroportning umumiy qiymati Dubay hukumati tomonidan 82 milliard dollarga baholangan. Dubaydagi Al-Maktum aeroporti ham oq fil deb hisoblangan.
Faoliyati
Al Maktum xalqaro aeroporti 2010-yil 27 iyun kuni bitta uchish-qoʻnish yoʻlagi bilan va faqat yuk reyslari uchun oʻz faoliyatini boshladi. Aeroportga birinchi reys 2010-yil 20-iyun kuni Emirates SkyCargoning Hong Kongdan uchgan Boeing 777F samolyoti qoʻnganda amalga oshirilgan edi. Parvoz havo harakatini boshqarish, havo kemalarining yerdagi harakati va xavfsizlik kabi turli funksiyalar uchun sinov boʻlib xizmat qildi. Emirates maʼlumotlariga koʻra, parvoz „muvaffaqiyatli“ boʻldi.
2011-yil 24 fevralda aeroport 60tagacha yoʻlovchilarni tashuvchi samolyotlarga xizmat koʻrsatish sertifikatiga ega boʻldi. Birinchi yoʻlovchi samolyoti, Airbus A319CJ, 2011-yil 28-fevralda qoʻndi. Aeroport 2013-yil 26-oktyabrda rasmiy ravishda yoʻlovchi reyslari uchun ochildi, Nas Air va Wizz Air aeroportdan yoʻlovchi reyslarini amalga oshiradigan dastlabki aviakompaniyalardan boʻldi.
2014-yilning birinchi choragida aeroport orqali 102 ming yoʻlovchi oʻtgan. Ochilish vaqtida uchta yuk tashish aviakompaniyasi – RUS Aviation, Skyline Air va Aerospace Consortium Al-Maktum xalqaro aeroportidan parvoz qiladigan aviakompaniyalarga aylangan edi. Yana 15 ta aviakompaniya aeroportga parvozlarni amalga oshirish boʻyicha shartnoma imzoladi.
2016-yilning birinchi yarmida yoʻlovchilar soni 410 278 nafarni tashkil etdi, bu 2015-yilning mos davridagi 209 989 nafardan koʻproqdir.
Aeroportni kengaytirish rejalari
Aeroport taxminan 40 km (25 mi) uzoqlikdagi Dubay xalqaro aeroportini toʻldirishi kerak. Aeroport Dubay Jahon markaziyning eng katta qismi boʻlishi rejalashtirilgan boʻlib, uning maydoni 280 square kilometre (110 mi²) oshadi. Rejalashtirilganidek qurib bitkazilsa, aeroport yiliga 12 million tonne (12,000,000 long ton; 13,000,000 short ton) yuk va 160 milliondan 260 million kishigacha yoʻlovchi tashish imkoniyatiga ega boʻladi. U jismoniy hajmi va yoʻlovchilar soni boʻyicha dunyodagi eng katta aeroportga aylanishi kerak. U logistika markazi, hashamatli golf kurorti, 3 million kvadrat metr koʻrgazma maydoni, savdo tumani va turar-joy hamda mehmonxonalarni oʻz ichiga olgan savdo va koʻrgazma obyekti bilan oʻralgan boʻladi.
Al-Maktum xalqaro aeroporti barcha turdagi samolyotlarni qabul qila olish imkoniyatiga ega boʻladi. Bir vaqtning oʻzida toʻrttagacha samolyot qoʻna oladi. Aeroportda dastlab oltita uchish-qoʻnish yoʻlagi boʻlishi rejalashtirilgan edi, biroq bu raqam 2009-yil aprelda 4,500 m (14,800 ft) uzunlikdagi parallel boʻlgan beshta uchish-qoʻnish yoʻlagiga qisqartirildi. Yoʻlaklar orasida katta yoʻlovchilar majmuasi quriladi. Bundan tashqari, har bir uchish-qoʻnish yoʻlagi ikki tomondan kengaytirilgan asfaltlangan yoʻlaklarga ega boʻlar edi, bu esa samolyotlarga ushbu uchish-qoʻnish yoʻlaklari va taksi yoʻllarining samolyot harakatini buzmasdan boshqa uchish-qoʻnish yoʻlaklari va taksi yoʻllarini chetlab oʻtishga imkon beradi. Dubay oʻz osmonida yoʻlovchilar oqimining eksponentsial oʻsishini kutmoqda, u Osiyo-Tinch okeani mintaqasi, Janubiy Osiyo, Katta Yaqin Sharq, Afrika, Yevropa va Avstraliyadan (Kenguru yoʻnalishi: Avstraliyadan Britaniyaga va teskari yoʻnalishga) tranzit yoʻlovchilar uchun asosiy havo markaziga aylanadi.
Aeroportning yakuniy bosqichida rejalashtirilgan obyektlar quyidagilardan iborat boʻlishi kutilmoqda:
Aeroportning eng gʻarbiy qismida bir nechta yirik omborlar va angarlar joylashgan. Bir-biriga bogʻlangan bu angarlar eng gʻarbiy uchish-qoʻnish yoʻlagining oxirigacha choʻziladi. Ularning har biri dunyodagi eng yirik yoʻlovchi samolyoti – A380 ni qabul qilishga qodir. Al-Maktum xalqaro aeroporti oʻzining xodimlari, Dubay aholisi, sayyohlar va boshqa foydalanuvchilar uchun jami 100 mingta avtomobil toʻxtash joylalariga ega boʻlishi rejalashtirilgan. Al-Maktum xalqaro aeroporti mavjud Dubay xalqaro aeroporti bilan taklif qilingan hayperlup tizimi va tezyurar temir yoʻl tizimi orqali bogʻlanishi, shuningdek, Dubay metrosi va maxsus Dubay Jahon markaziy yengil temir yoʻli orqali xizmat koʻrsatishi kerak. Shuningdek, u Expo City tumani bilan avtomobil yoʻli orqali bogʻlanadi.
Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar
Yoʻlovchi tashish
Yuk tashish
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org