Aleksey Maslov
Aleksey Nikolayevich Maslov (adabiy taxallusi
Bejetskiy ; 1852—1922) – rus general-muhandisi, yozuvchi va publisist (asosan harbiy mavzularda yozgan), Oʻrta Osiyo yurishlari va 1877—1878-yillardagi rus-turk urushi qatnashchisi.
Biografiyasi
Tver viloyati zodagonlaridan boʻlib, 1852-yil 7-sentyabrda Varshavaning Aleksandr qal’asida ofitser oilasida tugʻilgan.
2-Peterburg harbiy gimnaziyasida taʼlim olgan. 1868-yil 7-sentyabrda Nikolayev muhandislik maktabiga oʻqishga kirgan, u yerdan 1871-yil 1-avgustda 1-Kavkaz muhandislik batalyoniga ikkinchi leytenant sifatida xizmatga yuborilgan. 1873-yil Xiva xonligiga qarshi yurishda qatnashgan. Kampaniyaning boshida Kavkazdan Kaspiy dengizi boʻylab kelgan qoʻshinlar uchun Mangʻishloqdagi Kinderlida iskala qurilishiga rahbarlik qilgan. Polkovnik Nikolay Lomakinning Mangʻishloq va general Nikolay Veryovkinlarning Orenburg birlashgan otryadlari xonlikka kirishi bilan Maslov ariqlar va Amudaryo tarmogʻi orqali koʻpriklar va oʻtish yoʻlaklarini qurish bilan shugʻullangan. Maslov bilan birga Mangʻishloq otryadining aʼzosi boʻlgan Maqsud Alixonov-Avarskiy u haqda shunday taʼkidlagan:
…yosh sapyor Maslov, uni hamma „otryad bulbuli“ deb atardi… Kechqurunlari bizni absheron musiqasining goʻzal xori bilan kutib oladi. Offenbaxning ishtiyoqmand muxlisi va havaskor boʻlsa ham yaxshi kuylay oladi[1].
Ushbu kampaniyadagi harbiy xizmatlari uchun Maslov qilich va kamon bilan birgalikdagi 3-darajali Avliyo Stanislav ordeni bilan taqdirlangan. 1873-yil 8-noyabrda leytenant unvoniga koʻtarilgan.
1877—1878-yillarda Maslov Kavkaz yurishidagi rus-turk urushida qatnashgan. Kars blokadasi paytida, Zivin va Alajin tepaliklarida boʻlgan janglarda qatnashgan. 1877-yil 27-oktyabrda Erzurumga tungi hujum paytida Maslov 1-Kavkaz muhandis batalyonining bir rotasiga qoʻmondonlik qilgan. 1878-yil 13-yanvarda harbiy xizmatlari uchun shtab kapitanligiga koʻtarilgan va oʻsha yili qilich va kamon bilan birgalikdagi 4-darajali Avliyo Vladimir ordeni bilan taqdirlangan. 1879-yilda Nikolayev muhandislik akademiyasini 1-toifali daraja bilan tamomlagan.
Goʻktepe qal’asini qoʻlga kiritgandan soʻng, Maslov bir muddat bu yerda komendant boʻlgan. Goʻktepe qamalida koʻrsatgan xizmatlari uchun Maslovga „Jasorati uchun“ yozuvi tushirilgangan oltin qilich berilgan.
Oʻrta Osiyodan qaytgach, 1883-yil 3-noyabrda Maslov Nikolayev muhandislik akademiyasi va maktabiga oʻqituvchi sifatida ishga kirgan, u yerda 1887-yil 9-oktyabrdan toʻliq stavkada oʻqituvchi boʻlib to 1910-yil 9-oktyabrgacha ishlagan. 1888-yil 24-aprelda podpolkovnik, 1892-yil 5-aprelda buyuk xizmatlari uchun polkovnik unvoniga sazovor boʻlgan. 1898-yil 12-iyunda Nikolayev muhandislik akademiyasining konferensiya aʼzosi etib saylangan va 1900-yil 6-dekabrda general-mayor unvoniga sazovor boʻlgan; 1908-yil 6-dekabrda ajoyib xizmatlari uchun general-leytenant unvonini olgan. 1916-yil 10-iyuldan keyin harbiy vazir ixtiyoriga yuborilgan. 1917-yil 27-iyulda kasallik tufayli xizmatdan ozod etilgan holda general-muhandis lavozimiga koʻtarilgan.
1922-yilda Petrogradda vafot etgan.
Akasi Nikolay (1846—1911) piyoda qoʻshinlari generali, bosh harbiy prokuror, Bosh harbiy sud boshqarmasi boshligʻi va Rossiya imperiyasi Davlat kengashi aʼzosi boʻlgan.
Adabiyotlar
Manbalar
uz.wikipedia.org