Aleksey Adjubey
Aleksey Ivanovich Adjubey (1924-yil 9-yanvar, Samarqand, Turkiston ASSR, RSFSR, SSSR – 1993-yil 19-mart, Moskva, Rossiya) – sovet jurnalisti, publitsist, „Komsomolskaya pravda“ (1957–1959) va „Izvestiya“ (1959–1964) gazetalarining bosh muharriri. SSSR Oliy Kengashining deputati, KPSS Markaziy Qoʻmitasi aʼzosi. Nikita Xrushchyovning kuyovi.
Hayoti
Aleksey Adjubey 1924-yil 9-yanvar Samarqandda tugʻilgan.
Otasi – kelib chiqishi dehqonlardan boʻlgan Ivan Savelyevich Adjubey (1883–1955) 1910-yillarning boshlarida mashhur opera xonandasi, Birinchi jahon urushi va fuqarolar urushi qatnashchisi (qizillar tomonida), keyinchalik vokal oʻqituvchisi, uning shogirdlari orasida Pavel Lisitsian ham bor. Ivan Savelyevichning oʻz bayonotiga koʻra, Adjubey familiyasi ukraincha hisoblanadi.
Onasi – Nina Matveyevna, qizlik familyasi: Gupalo (1898–1971). 1906-yilda sotsial-demokratlar safida qatnashgani uchun oilasi bilan Samarqandga surgun qilinadi. U tikuvchi boʻlib ishlagan, fuqarolar urushi paytida – kasalxonada hamshira boʻlib ishlagan, u yerda yarador Ivan Adjubey bilan tanishgan va u bilan oila qurgan.
1926-yilda uning ota-onasi ajrashishdi, otasi Leningradga koʻchib oʻtdi, onasi keyinchalik advokat Mixail Aleksandrovich Gapeyevga turmushga chiqdi (1932-yilda vafot etdi).
1940–1941-yillarda Adjubey Qozogʻistonda geologik qidiruv ekspeditsiyasida ishlagan. 1943-yildan Moskva harbiy okrugining Qizil Armiya ashula va raqs ansamblida Qizil Armiya askari sifatida xizmat qilgan.
Urushdan keyin u Moskva badiiy teatr maktabiga oʻqishga kirdi va 1947-yilda Moskva davlat universitetining jurnalistika fakultetiga oʻqishga kirdi.
1949-yilda Adjubey oʻzining sinfdoshi, Nikita Sergeyevich Xrushchyovning qizi Radaga uylandi. Adjubeyning karyerasi muvaffaqiyatli boʻldi: 1951-yil oktyabr oyida u „Komsomolskaya pravda“ ga ishga keldi, 1957-yil apreliga kelib u bosh muharrir lavozimiga koʻtarildi.
1959-yil 14-mayda Adjubey „Izvestiya“ gazetasining bosh muharriri etib tayinlandi. Uning ostida gazeta „Xrushchyov erishi“ ning ramzlaridan biriga aylandi. 5 yil davomida gazetaning tiraji deyarli 4 baravar – 1964-yil oktyabrgacha 1,6 million nusxadan 6 milliondan ortiq nusxaga oshdi. Keyinchalik Nikolay Dolgopolov uni „rasmiy „Izvestiya“ni eng sevimli sovet gazetasiga aylantirgan barcha zamonlar va xalqlarning eng yaxshi bosh muharriri" deb taʼrifladi.
Adjubey 1960-yil 18-iyunda SSSR Jurnalistlar uyushmasi bilan birgalikda haftalik „Za Rubejom“ gazetasini nashr qilishni davom ettirdi.1961-yil oktyabr oyida boʻlib oʻtgan KPSS XXII syezdida u KPSS Markaziy Qoʻmitasining aʼzosi etib saylandi.
Vladimir Snegirev u haqida shunday deb yozgan edi: „Mamlakatdagi eng mashhur gazetalar boshqaruvida boʻlgan Aleksey Ivanovich oʻzini jurnalistlar jamoatchiligining hurmatiga va partiya byurokratlarining dushmanligiga sazovor boʻldi. U gazeta qanday koʻrinishga ega boʻlishi kerakligi haqidagi koʻplab gʻoyalarni oʻzgartirdi, soʻzsiz innovatorga aylandi, koʻp lavozimlarda oʻz vaqtidan oldinda boʻldi <...>“. Jurnalist Leonid Mlechin u haqida shunday deb yozgan edi: „U ishtiyoq bilan ishlaydigan, gʻoyalar bilan toʻlib-toshgan va hamkasblarini ilhomlantirishni biladigan gazeta muharrirlarining kamdan-kam zotiga mansub edi. Gazeta tiraji fantastik koʻrsatkichga – 8 million nusxaga yetdi. obuna cheklangan edi. <...> Men ham 1990-yillarning oʻrtalarida, Adjubeydan 30 yil oʻtib, toʻliq soʻz erkinligi hukm surgan paytda „Izvestiya“da ishlaganman. „Izvestiya“da hech qachon bunday muharrir boʻlmagan va boʻlmaydi".
Xrushchyov eng yuqori partiya lavozimlaridan chetlashtirilgandan soʻng, Adjubey oʻz lavozimidan chetlatildi. 1964-yil 16-noyabrda KPSS Markaziy Qoʻmitasining Plenumida u KPSS Markaziy Qoʻmitasi aʼzoligidan chetlashtirildi va „Sovet Ittifoqi“ jurnalining jurnalistika boʻlimiga mudirlik lavozimiga yuborildi.
1992-yildan umrining oxirigacha Adjubey „Uchinchi mulk“ gazetasining bosh muharriri boʻlib ishlagan.
1993-yil 19-martda Moskva shahrida vafot etdi va Vvedenskiy qabristoniga dafn etildi.
Mukofotlari
Oilasi
Rafiqasi – Rada Nikitichna Adjubey (1929–2016) – sovet va rus jurnalisti. 1952-yilda Moskva davlat universitetini tamomlagan. 1953-yildan kafedra mudiri, 1961–2004-yillarda „Fan va hayot“ jurnalida bosh muharrir oʻrinbosari. Nikita Xrushchyovning qizi.
Manbalar
uz.wikipedia.org