Aleksandr Xinchin

Aleksandr Yakovlevich Xinchin (ruscha: Алекса́ндр Я́ковлевич Хи́нчин) 1894-yil 19-iyul – 1959-yil 18-noyabr) sovet matematigi va Sovet ehtimollar nazariyasi maktabiga eng muhim hissa qoʻshganlardan biri.

Hayoti va martabasi

Rossiya imperiyasining Kaluga gubernatorligi Kondrovo qishlogʻida tugʻilgan. Moskva davlat universitetida oʻqiyotganda u mashhur Luzin maktabining birinchi a'zolaridan biri boʻldi. Xinchin 1916-yilda universitetni tamomlagan va olti yildan soʻng u yerda toʻliq professor boʻlib, vafotigacha bu lavozimni saqlab qolgan.

Xinchinning dastlabki asarlari haqiqiy tahlilga qaratilgan. Keyinchalik u funksiyalarning metrik nazariyasidan ehtimollar nazariyasi va sonlar nazariyasi muammolariga usullarni qoʻlladi. U 1924-yilda takrorlangan logarifm qonunini kashf etib, chegara teoremalari sohasida muhim natijalarga erishib, statsionar jarayonga ta’rif berib, bunday jarayonlar nazariyasiga asos solib, zamonaviy ehtimollar nazariyasi asoschilaridan biri boʻldi.

Xinchin diofant yaqinlashuvlarining metrik nazariyasiga katta hissa qoʻshdi va oddiy haqiqiy davomli kasrlar uchun muhim natijani yaratdi. Shunday raqamlarning xossasini kashf etdi, bu esa hozirgi kunda Xinchin doimiysi deb nomlanuvchi formulaga olib keladi. U, shuningdek, statistik fizika boʻyicha bir qator muhim asarlarni nashr etdi. U asarlarida ehtimollar nazariyasi usullarini qoʻllagan va axborot nazariyasi, navbat nazariyasi va matematik tahlil boʻyicha bir qator kashfiyotlar qilgan.

1939-yilda Xinchin SSSR Fanlar akademiyasining muxbir a'zosi etib saylandi. U Stalin mukofoti (1941), Lenin ordeni, yana uchta orden va medallar bilan taqdirlangan.

Bibliografiya

Manbalar

uz.wikipedia.org