Aleksandr Gradskiy








Aleksandr Borisovich Gradskiy (1949 — yil 3-noyabr, Kopeysk, Chelyabinsk viloyati, RSFSR, SSSR — 2021 — yil 28-noyabr, Moskva, Rossiya) — sovet va rus xonandasi, multi-instrumentalchi, shoir, bastakor ; Rossiya Federatsiyasi xalq artisti (1999), Moldaviya Respublikasi xalq artisti (2014), Rossiya Federatsiyasi Davlat mukofoti laureati (1999). Rus roki asoschilaridan biri. 2014-yildan 2021-yilgacha — Gradskiy Hall teatrining badiiy rahbari. .




Biografiya



Bolalik



1949-yil 3-noyabrda Chelyabinsk viloyati Kopeysk shahrida tugʻilgan. Otasi — Boris Abramovich Fradkin (1926-2013) , muhandis-mexanik, Xarkovda tugʻilgan, ota-onasi bilan 1941-yilda Chelyabinskga evakuatsiya qilingan . 1957-yilda oila Moskvaga koʻchib oʻtdi. Boʻlajak musiqachining rivojlanishiga uning onasi, GITIS bitiruvchisi Tamara Pavlovna Gradskaya (1928-1963) katta taʼsir koʻrsatgan . 14 yoshga toʻlgunga qadar u otasining familiyasini bilan yurgan (Fradkin), „Gradskiy“ familiyasi 1963-yilda onasi vafotidan soʻng uning xotirasiga olingan. Bir necha yil davomida u buvisi Gradskaya Mariya Ivanovna bilan Moskva viloyati, Leninskiy tumani, Rastorguevo qishlogʻida yashadi. Yoshligidan Elvis Presli, Bill Xeyli, The Beatles, Cheslav Nemen , Klavdiya Shuljenko , The Doors, Jethro Tull, Pink Floyd, Grateful Dead, The Politsiya kabi ijrochilar qoʻshiqlarini tinglab ulgʻaygan.



Sovet davri



Dunaevskiy nomidagi bolalar musiqa maktabini skripka boʻyicha tamomlagan (1967) . GMPI Akademik xonandalik fakulteti bitiruvchisi (1974). Moskva konservatoriyasida T. N. Xrennikovdan kompozitsiya sirlarini oʻrgangan (1976-1977 ).


1971-yilda " Kumush torlar " festivalida qatnashgan . Shuningdek, u Los-Panchos, Skiflar guruhlarida, Moskva davlat universitetining polshalik talabalardan iborat " Tvist " guruhida ishtirok etdi. Ularda Elvis Presli qoʻshiqlari va Arno Babajanyanning „Eng yaxshi shahar“ qoʻshiqlarini ijro etdi. 1967-yilda VIA „Sovremennik“ tashkil etilishi munosabati bilan 2 oy davomida Donetsk filarmoniyasida vaqtincha saksofonchi boʻlib ishladi . Keyinchalik bastakor David Tuxmanov bilan hamkorlik qilib 1972-yilda chiqarilgan Kak prekrasen mir albomi uchun bir nechta qoʻshiqlarni kuylash taklifini oldi .


1970-yillarning boshlarida rejissyor Andrey Mixalkov-Konchalovskiy „Romans o vlyublyonnix“ filmi ustida ish boshladi. „Romans o vlyublyonnix“ning bastakori Murod Kajlaev boʻlishi kerak edi, lekin u bu taklifni rad etdi. Keyinchalik Arkadiy Petrov Gradskiyning nomzodini taklif qildi. Gradskiy bu filmda nafaqat musiqa bastalagan, balki vokal qismlarini ham ijro etgan . 1974 yilda chiqarilgan film muvaffaqiyatga erishdi va film bastakoriga shuhrat keltirdi .


1976-yilda rejissyor Yuriy Boretskiy tomonidan suratga olingan „Mening sevgim uchinchi yil“ filmi uchun Aleksandra Paxmutova va Nikolay Dobronravovning „ Kak molodi mi bili“ kompozitsiyasini yozdi. Qoʻshiq „Song-77“ festivali laureati boʻldi va oxirgi kungacha qoʻshiqchining „tashrif qogʻozi“ boʻlib qoldi .





1980-yilda Vladimir Visotskiy vafotidan soʻng unga „Doʻst qoʻshigʻi“ kompozitsiyasini bagʻishladi va sheʼr yozishga va ijtimoiy mavzuda qoʻshiqlar yaratishga kirishdi . 1980-yillarning oʻrtalariga kelib Gradskiy oʻzining satirik asarlari („Qayta qurishga qarshi blyuz“, „Televideniya qoʻshigʻi“, „Janubiy vidolashuv“) bilan „muallif-ijrochi“ uslubida yakkaxon dasturlar tuzdi . 1983-yil dekabr oyida Madaniyat saroyidagi kontsertdan keyin qoʻshiqchi KGB zobitlari bilan suhbatlashish uchun chaqirilib davlat siyosatiga zid qoʻshiqlari uchun ogohlantirildi .


Gradskiy " Rok Panorama " kabi bir qator sovet rok festivallarini tashkil etishda ishtirok etgan. Shuningdek Chernobil AESdagi avariyani bartaraf etganlarni qoʻllab-quvvatlashga bagʻishlangan kontsertlarda ham ishtirok etdi .





1990-yilda Yaponiyada John Denver bilan qoʻshma kontsertlardan biridan soʻng Gradskiy Yaponiyaning yetakchi kompaniyasi Victor Entertainment bilan shartnoma imzoladi. U oʻz nomi ostida ikkita disk chiqardi. Yaponiyada rus tilidagi qoʻshiqlaridan tortib gʻarbiy xitlar va turli repertuarga ega boʻlgan bir nechta kontsertlar berdi.


Uning SSSRdagi birinchi rok-baletlaridan uchtasi („Odam“, „Rasputin“ va „Yahudiy balladasi“) Kiev balet teatri tomonidan sahnalashtirilgan.




Gradskiy 40 dan ortiq badiiy, oʻnlab hujjatli va animatsion filmlar musiqasi muallifi. 18 dan ortiq uzoq vaqt davomida sotuvda boʻgan disklar, bir nechta rok operalar va rok-baletlar, koʻplab qoʻshiqlar muallifi.






Golos televizion loyihasi



2012-2014-yillarda u Dima Bilan, Pelageya va Leonid Agutin bilan birgalikda Birinchi kanaldagi „ Golos“ loyihasida murabbiy sifatida ishtirok etdi. Shu bilan birga, dasturning dastlabki uch mavsumida uning jamoasi aʼzolari — Dina Garipova, Sergey Volchkov va Aleksandra Vorobyova gʻalaba qozonishdi.


2015-yilda u toʻrtinchi mavsumda ham murabbiy oʻrnini egalladi. Uning shogirdi Mixail Ozerov finalda ikkinchi o‘rinni oldi.


2017-yilda u yana " Golos " da murabbiy boʻldi. „Oltin kompozitsiya“ (Gradskiy, Bilan, Pelageya, Agutin) loyihaga qaytdi. Uning ushbu mavsumdagi shogirdi Selim Alaxyarov loyihada birinchi oʻrinni egalladi .


2021-yilda u Dima Bilan, Pelageya va Leonid Agutin bilan birga „Golos“ ning yubiley mavsumiga qaytdi. Gradskiy ishtirokidagi soʻnggi translyatsiya 10 dekabr kuni chiqarildi . Uning jamoasi aʼzosi Alisher Karimov finalda ikkinchi o‘rinni egalladi .



Oʻlim



2021-yil 26-noyabrda u insult bilan Moskva klinikalaridan biriga zudlik bilan yotqizildi va 28-noyabr kuni Moskva vaqti bilan soat 02:10 da 73 yoshida vafot etdi .


Vidolashuv marosimi 2021-yil 1-dekabrda Gradskiy Hall teatrida boʻlib oʻtdi . U Moskvadagi Vagankovskiy qabristoniga dafn etilgan .



Oila



Onasi — Tamara Pavlovna Gradskaya (1928-1963) , GITISni tugatgan, aktrisa, „Teatr hayoti“ jurnalining adabiy xodimi .


Otasi — Boris Abramovich Fradkin (1926-2013) , Moskva avtomobil institutini tamomlagan, muhandis-mexanik.




Aleksandr Gradskiy toʻrt marta uylangan:




Diskografiya




Rok opera





Filmografiya



Kinodagi rollari





Video kliplar




Manbalar




Adabiyot




Havolalar









uz.wikipedia.org

Uzpedia.uz