Alapayevsk

Alapayevsk — Rossiyaning Sverdlovsk viloyatidagi shahar. Shahar okrugi maqomiga ega Alapayevsk shahri - munitsipalitetining maʼmuriy markazidir. Bu shahar tarkibiga kirmaydigan Alapayevsk munitsipalitetining mahalliy hokimiyatlari joylashgan joy ham hisoblanadi. Rasmiy ravishda Verxnyaya Sinyachixa shahar tipidagi aholi punkti munitsipalitetning markazi deb e'lon qilingan.

Shahar 1639 -yilda xuddi shu nomdagi daryo bo'yida, Neiva bilan qo'shilish joyida joylashgan Alapayxi qishlog'idan kelib chiqqan. 1781-yilda imperatoritsa Yekaterina II ning farmoni bilan Alapayevsk Perm gubernatorligi Alapayevsk tumanining markaziga aylangan shahar maqomini oldi. 1783 yilda shahar o'zining birinchi gerbini oldi.

Geografiyasi

U O'rta Uralning sharqiy yon bag'rida, Neyva daryosi (Ob havzasi), Alapayxa daryosining quyilishida, Sverdlovsk viloyatining markazida, Yekaterinburgdan 146 km shimoli-sharqda, Moskvadan 1847 km va Sankt-Peterburgdan 2483 km uzoqlikda joylashgan . Bu shahar Nijniy Tagil - Alapayevsk, Chelyabinsk - Kamensk-Uralskiy - Artyomovskiy - Alapayevsk - Serov temir yo'llarining tutashgan joyi, 65K-3504000 Yekaterinburg - Rej - Alapayevsk, 65K-55010 Nijniy -Salpaevsk mintaqaviy yo'llarining kesishmalari shahar hududidan oʻtgan.

Iqlimi mo'tadil sovuqqa yaqin, yil davomida, hatto quruq oylarda ham sezilarli yog'ingarchilik boʻlib turadi. O'rtacha havo harorati: +1,9°C. Yillik oʻrtacha yogʻin: 496 mmni tashkil etadi.

Eng qurg'oqchil oyi: mart, 15 mm yog'ingarchilikga ega. Eng koʻp yogʻingarchilik iyul oyiga toʻgʻri keladi, oʻrtacha 89 mmdir.

Iyul - yilning eng issiq oyi, o'rtacha harorati +18,7 °C. Yilning eng past oʻrtacha harorati yanvarda: −15,6 °C.

Tarixi

1639-yilda Alapaixa daryosidagi aholi punkti haqida birinchi eslatma Verxoturye boyar o'g'li Andrey Miropolsev bilan bog'liq. 1696-yilda Neiva daryosidagi Alapaixa yaqinida temir rudasi topilgan. 1702-yilda Alapaixa daryosida davlat temir zavodi qurilishi boshlandi. Shu paytdan boshlab Alapaixa qishlog'i zavod shaharchasiga aylandi.

1781-yilda Alapayevsk tumani tashkil etildi, uning markazi Alapayevsk bo'lib, Yekaterina II tomonidan shahar maqomini oldi. 1783-yilda shaharning birinchi gerbi tasdiqlandi. 1796-yil 12-dekabrda tumanning viloyatlarga yangi bo'linishi sodir bo'ldi, Alapayevsk tumani tugatildi, Alapayevsk shahri Perm viloyatining viloyat shahri maqomini oldi.

1941-yil 9-sentyabrda RSFSR Sverdlovsk viloyat ijroiya qo'mitasining qarori bilan Alapayevsk viloyat bo'ysunadigan shahar maqomini oldi.

1963-yil 1-fevralda Alapayevsk shahar ishchilar deputatlari kengashi Sverdlovsk viloyat (sanoat) ishchilar deputatlari kengashiga o'tkazildi .

Alapayevsk shahidlari

1918-yil 20-maydan Romanovlar imperator oilasining a'zolari Alapayevskda Napolnaya maktabida saqlanadi va 17-iyuldan 18-iyulga o'tar kechasi: Buyuk knyaz Sergey Mixaylovich, Buyuk knyaginya Yelizaveta Fedorovna, imperator qonidan kelib chiqqan knyazlarKonstantin Konstantinovich, IoannKonstantinovich, Igor Konstantinovich, knyaz Vladimir Paley, Fyodor Remez, Buyuk knyaz Sergey Mixaylovichning menejerlik ishlari bo'yicha xodimasiVarvara (Yakovlev)lar oʻldirildi.

Alapayevsk shahridan 18 km uzoqlikda, Nijnyaya Selimskaya konida minaga tashlandi va ularga granatalar uloqtirildi. 1995-yilda ushbu maskanda rus cherkovining yangi shahidlari va konfessorlari nomiga monastir tashkil etildi .

Tarixiy ko'cha nomlari

Bolsheviklar hokimiyat tepasiga kelishi bilan inqilobdan oldingi Alapayevskdagi ko'cha nomlarining aksariyati o'zgartirildi .

Diqqatga sazovor joylari

Alapayevsk metallurgiya zavodi

Bugungi kunda Alapayevsk markazida eski metallurgiya markazining shakllari saqlanib qolgan. Bu 1704-yilda qurilgan bolg'a ustaxonasining eskirgan binosi bo'lib, bu ustaxonani O'rta Uraldagi eng qadimgi tosh binoga aylantiradi.

Muzeylari

Rossiyadagi birinchi gidroturbina ixtirochisi I. E. Safonov Alapaevsk zavodida ishlagan. Uning uyida Roza Lyuksemburg koʻchasi, 30-uyda Alapayevsk o'lkashunoslik muzeyi joylashgan. Bino 2018-yilda ta'mirlangan.

XX asr boshlarida Alapayevsk 1905-yil 8-martda Rossiyada birinchi ishchilar deputatlari Soveti tuzilgan shahar sifatida tarixga kirdi . Bino Lenin koʻchasidagi 18-uy ushbu tashkilot faoliyati bilan bog'liq.

P. I. Chaykovskiy bolaligining bir qismini Alapayevskda o'tkazdi. Tadqiqotchilar bastakorning ko'plab asarlarini uning hayotining Alapayevsk davrining ta'siri bilan bog'lashadi. Chaykovskiylar yashagan uyda bastakorning bolalik davri muzeyi tashkil etilgan (Lenin ko'chasi, 30). Muzeyning ikkinchi qismida musiqa asboblari kolleksiyasi (uch xona) joylashgan.

Ibodatxonalari

Qadimgi Avliyo Troitskiy kafedral sobori (Chaykovskiy ko'chasi, 19) Oʻrta Uraldagi birinchi tosh ibodatxona. U 1702-yilda parishionerlar hisobidan qurilgan. XIX asrning birinchi yarmida qayta qurilgan. 300 yilligini nishonlash uchun sobor parishionerlar hisobidan qayta tiklandi. Qayta tiklashni tashkil etishda I. D. Samoylov yordami katta. Ma'badning yonida bozor maydoni mavjud bo'lib, u Rabbiyning uyiga qaraydi.

Perminova koʻchasi, 1-uyda Yekaterina sobori joylashgan. Ma'bad XX asr davomida ishlagan.

Inqilobdan oldin Alapayevskda Sovet davrida vayron qilingan Aleksandr Nevskiyning tosh pravoslav sobori bor edi. Hozirda uning o'rnida Inqilob maydoni joylashgan.

Transporti

Temir yo'l transporti

Alapayevsk stansiyasida temir yoʻl uzeli mavjud. Filial yo'nalishlari: Nijniy Tagil, Serov va Kamensk-Uralsklardir. Uzel Yekaterinburg, Nijniy Tagil, Serov, Sosva va Artyomovskga shahar atrofi poyezdlari orqali ulanadi . Ilgari (2010 yilgacha) Yekaterinburg - Alapaevsk - Serov yo'nalishi bo'yicha yo'lovchilar xizmati mavjud edi. Chiziqlar barcha yo'nalishlarda bitta yo'ldir. Nijniy Tagil va Kamensk-Uralskiy temir yo'llari elektrlashtirilgan, Serovgacha - teplovoz yoʻli tortilgan. Shahar atrofidagi poyezdlardan tashqari, Alapayevsk va Nijniy Tagil o'rtasida temir yo'l avtobusi ishlaydi.

Alapayevsk tor temir yo'li

Alapayevsk tor o'lchovli temir yo'l (ATTY) - Rossiyada, sobiq SSSRda va butun dunyoda 750 mm bo'lgan eng yirik tor temir yo'llardan biri. Alapayevskda tor temir yo'li va Alapayevsk-2 yo'lovchi stansiyasining harakat tarkibiga xizmat ko'rsatadigan depo mavjud. ATTY deposi hududida temir yo'l muzeyi ochilgan.

Avtotransporti

Ichki va shahar atrofida avtobus qatnovi mavjud. Kichik avtobus bekati bor. Alapayevsk shahriga Yekaterinburg, Nijniy Tagil va uning atrofidagi shaharlardan shaharlararo avtobusda borish mumkin. Kichik avtobuslar esa shaharlararo yo'nalishlarda ishlaydi.

Rejalashtirilgan ichki yo'nalishlar:

Ekologiyasi

2018-yilda oʻtkazilgan kuzatishlar natijalariga koʻra, atmosfera havosining ifloslanish koʻrsatkichi ruxsat etilgan meʼyorlardan oshib ketgan, biroq aholi uchun zararli emas .

2018-yilda “Alapayevsk kanali” MKK tomonidan suvdan foydalanish hajmi 1,97 million kub metrni tashkil etdi. Xuddi shu yili Alapayevskda mikrobiologik ko'rsatkichlar bo'yicha tarqatish tarmog'idagi qoniqarsiz namunalar foizining o'rtacha mintaqaviy qiymatidan oshib ketganligi aniqlandi .

Alapayevskning ekologik xavfsizligiga tahdid bu o'rmon maydonlari, daryolar tekisliklari va yo'l chetlarining ruxsat etilmagan chiqindilar bilan ifloslanishi va axlatlanishi hisoblanadi .

Ta'limi

Ommaviy axborot vositalari

Bosma nashrlari

Televideniyesi

2019-yil 1-sentabrda yer usti analog televideniyesi butunlay to‘xtatildi. DVB-T2 er usti raqamli televideniyesi 31 va 56 ta telekanalda (20 ta telekanal va 3 ta radiostantsiya) efirga uzatiladi. DVB-T 2015-yil 1-fevraldan boshlab shaharda translyatsiyasini toʻxtatdi. Kabel televideniesi (44 ta telekanal) mavjud. 3 ta provayder IPTV xizmatlarini taqdim etadi. Alapaevskaya TV tahririyatining dasturlari ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarda nashr etilgan