Akbar Maxsumov
Akbar Nusratulloyevich Maxsumov (tojikcha: Акбар Нусратуллоевич Махсумов ; 1928-yil 2-may, Qoʻqon, Oʻzbekiston SSR, SSSR — 2001-yil 20-sentyabr, Dushanbe, Tojikiston) — sovet va tojik olimi, jamoat va davlat arbobi, qishloq xoʻjaligi, oʻsimlikchilik boʻyicha mutaxassis, muxbir aʼzo, Fanlar akademiyasi Prezidiumi aʼzosi Tojikiston SSR, Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi Prezidiumi bosh ilmiy kotibi (1962), qishloq xoʻjaligi fanlari doktori (1965), Tojikiston SSR qishloq xoʻjaligi vaziri (1965-1967), Tojikiston SSR FA akademigi (1968), Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi vitse-prezidenti, deputat (1971-1975). Tojikiston SSR Vazirlar Soveti Raisi birinchi oʻrinbosari (1975-1986). Tojikiston SSR Vazirlar Soveti Raisi, bir vaqtning oʻzida Tojikiston SSR Davlat agrosanoat qoʻmitasi raisi (1986-1988), Tojikiston Respublikasi Botanika instituti ‘‘Mehnat Qizil Bayroq" ordeni direktori (1988-1991), Butunrossiya qishloq xoʻjaligi fanlari akademigi (1991), RAASning xorijiy aʼzosi (1992), Tojikiston Fanlar akademiyasi Prezidiumi maslahatchisi (1994-2001).Oktyabr inqilobi ordeni (1976), ikkita Mehnat Qizil Bayroq ordeni (1971, 1981), "Shon-sharaf belgisi" ordeni (1965), fan sohasida Abu Ali ibn Sino nomidagi Davlat mukofoti laureati (1967).
Biografiyasi
Akbar Nusratulloyevich Maxsumov 1928-yil 2-mayda Qo‘qon shahrida (O‘zbekiston SSR Farg‘ona oktugi) tug‘ilgan. Tugʻilganidan koʻp oʻtmay, oilasi Tojikiston SSRning Dushanbe shahriga koʻchib oʻtgan va 1944-yilda atigi 16 yoshida Tojikiston qishloq xoʻjaligi institutiga oʻqishga kirgan va oʻqishni 1948-yilda agronom-dala yetishtiruvchisi mutaxassisligi boʻyicha tugatgan. Orjonikidzeobod tumaniga viloyat qishloq xoʻjaligi boshqarmasi texnik ekinlar boʻyicha agronomi, soʻngra S.Orjonikidze nomidagi MTSda (Orjonikidzeobod; 1948—1950-yillar), 1950-yilda xuddi shu hududda V. P. Chkalov nomidagi MTSda katta agronom lavozimlarida ishlagan. Keyinchalik Tojikiston davlat seleksiya-tajriba stansiyasida kichik va katta ilmiy xodim, rahbar (1951-1956). Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi Qishloq xoʻjaligi ilmiy-tadqiqot instituti boʻlim mudiri, deputat (1956-1959). Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi Qishloq xoʻjaligi ilmiy-tadqiqot instituti direktori (1959-1961), Tojikiston qishloq xoʻjaligi ilmiy-tadqiqot instituti (TNIISH) direktori (1961-1962), shu yerda qishloq xoʻjaligining yomgʻirlatib sugʻorishga doir dolzarb masalalarini hal qilishga qaratilgan bir qator tadqiqotlar oʻtkazgan.1957-yilda A. N. Maxsumov qishloq xoʻjaligi fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi va 1959-yilda katta ilmiy xodim ilmiy unvoniga sazovor boʻldi. Xuddi shu yili KPSS aʼzosiga aylandi.
1971-yil aprel oyida Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi vitse-prezidenti, Tojikiston SSR Vazirlar Soveti raisining birinchi oʻrinbosari (1975-1986), Tojikiston SSR Vazirlar Soveti Raisi — Tojikiston SSR Davlat agrosanoat qoʻmitasi raisi etib saylangan (1986—1988). Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi Botanika instituti Qizil Bayroq ordeni direktori (1988-1991). 1994-yilda Tojikiston qishloq xo‘jaligi fanlari akademiyasining akademigi etib saylangan. Tojikiston Fanlar akademiyasi Prezidiumi maslahatchisi (1994-2001).
Mukofot va unvonlari
Oilasi
Opa-singillari: Nusratulloyeva Xayrinisso (1910-1978), Maxsumova Xosiyat (1925-2007) — pedagogika bilim yurti (hozirgi Xosiyat Maxsumova nomidagi pedagogika kolleji) direktori bo‘lib ishlagan
Aka-ukalari:
Xotini: Maxsumova (Xamidova) Raisa Rashidovna (1935-y. t.) — Dushanbe shahridagi 10-sonli oʻrta maktabning matematika fani oʻqituvchisi.
Qizlari: Matluba (1957-y. t.) va Firuz (1971-y. t.).
O‘g‘illari Azim (1958-y. t.) va Axror (1960). Nevaralari: Umeda, Sharof, Farhod, Fahriddin, Nasiba, Sabohat, Gulnora, Adolat, Nazokat, Hasan va Husayn.
Xotirasi
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org