Ahmad al-Maqqariy

Ahmad ibn Muhammad al-Maqqariy at-Tilmisoniy (أحمد المقري التلمساني) (1577-1632) jazoirlik olim, biograf va XX asrgacha Andalus tarixi borasidagi ilmiy tadqiqotlar uchun asos boʻlgan eng mashhur – “Nafh at-tib” asari muallifi edi.

Hayoti

Kelib chiqishi tilimsonlik boʻlgan Maqqariy Jazoirdagi Maqqara qishlogʻidan kelgan taniqli ziyolilar oilasida tugʻilgan. Tilimsondagi ilk taʼlimdan soʻng, Maqqariy Marokashning Fas shahriga, soʻngra Marokashga - Ahmad al-Mansur saroyiga yoʻl oladi. 1603-yilda al-Mansur vafot etgach, Maqqariy Fasda al-Mansurning vorisi Zaydon Abul Maoliy tomonidan ham muftiy, ham Qaraviyyin masjidiga imom etib tayinlandi.

1617-yilda u mahalliy hukmdor bilan kelishmovchilik tufayli Sharqqa joʻnab ketadi va Qohirada istiqomat qiladi. U yerda oʻzining eng mashhur asari “Nafh at-tib”ni yozgan.

1620-yilda u Quddus va Damashqqa tashrif buyurib, olti yil davomida besh marta haj qilgan. Makka va Madinada hadisdan ma’ruzalar oʻqigan. 1628-yilda u yana Damashqda boʻlib, u yerda Imom Buxoriyning hadislar toʻplami boʻyicha ma’ruzalarini davom ettirgan. Shu orada musulmon Iberiyaning ulugʻvorligi haqida koʻp gapirgan va keyinchalik bu mavzuda oʻz asarini yozishga turtki boʻlgan. Oʻsha yili u Qohiraga qaytib kelgan va asosan Marokashdagi Sa’diy kutubxonasida toʻplagan materiallari asosida Ispaniya tarixini yozishga bir yil vaqt sarflagan. Hozirda saqlanib qolgan qoʻlyozmalar qisman Madrid yaqinidagi El Escorialda saqlanadi. Maqqariy 1632-yilda Damashqqa ketayotganda vafot etgan.

Asarlari

• Ravzat al-os al-otira al-anfos fi zikri man laqaytuhu min a’lom al-hazratayn: Marokash va Fos (روضة الآس العاطرة الأنفاس في ذكر من لقيته من أعلام الحضرتين: مراكش وفاس).

• Nafh at-tib min gʻusnil Andalus ar-ratib va zikru vaziriha Lisoniddin ibnil Xatib (نفح الطيب من غصن الأندلس الرطيب وذكر وزيرها لسان الدين بن الخطيب).

Manbalar

uz.wikipedia.org