Abronia macrocarpa

Abronia macrocarpa — yirik mevali qum verbena nomi bilan mashhur boʻlgan gulli oʻsimliklarning noyob turlaridan biri. U Texasning sharqiy qismiga endemik boʻlib, u yerda uning hozirgi diapazoni Freestone, Leon va Robertson okruglari bilan cheklangan. U savannalardagi ochiq qumtepalarda oʻsadi, chuqur, unumsiz tuproqlarda ham uchraydi. U birinchi marta 1968-yilda oʻrganilgan va 1972-yilda yangi tur sifatida tasniflangan. Bu Amerika Qoʻshma Shtatlarining federal roʻyxatiga kiritilgan yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan tur hisoblanadi.

Tavsif

Abronia macrocarpa — boʻyi yarim metrgacha yetadigan tukli, bezsimon poyali koʻp yillik oʻt. Oval shaklli barglarining uzunligi 5 santimetrgacha, kengligi 3,5 sm ga yetadi va nisbatan uzun barg bandiga ega. Har bir toʻpgulining uzunligi 3 santimetrgacha boʻlgan 75 tagacha qizil yoki och binafsha rangli gullardan iborat. Quvursimon, kuchli xushboʻy gullar oqshom paytida ochiladi va kuya kapalagi tomonidan changlantiriladi. Qanotchali mevasi uzunligi 1,5 santimetrgacha boʻlib, u shamol yordamida tarqaladi.

Uning tabiiy oʻsish joyi boshqa oʻsimliklar uchun noqulay boʻlgan qumli tuproqlar, koʻpincha emandan qolgan oʻrmonlarning teshiklari hisoblanadi.

Ushbu yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan turlarga tahdidlardan biri, yashash joylarini yoʻqotishni xavfidir, chunki uning oʻsish hududi ishlab chiqish va neft qidirish ishlari sababli qisqarib bormoqda. Oʻsish joyi, shuningdek, yoʻltanlamas transport vositalari, piyoda va otda harakatlanuvchi aholi, yongʻinni oʻchirish faoliyati, shuningdek, ajriq va lovegrass (Eragrotis curvula) kabi mahalliy boʻlmagan turlarning koʻpayib ketishi tufayli ham zarar koʻradi.

Yashash sikli

Abronia macrocarpa fevral va may oylarida, koʻpincha kuchli yomgʻirdan keyin gullaydi. U sfenks kuyasi tomonidan changlanadi va yoz oylarida mevasini tarqatadi, shundan soʻng oʻsimlik qurib, kuzda yana qayta oʻsib chiqadi.

Foydalanish yoʻllari

Mahalliy amerikaliklar bu oʻsimlik ildiz va barglaridan teridagi jarohatlarini davolashda foydalanishgan va ildizi baʼzida makkajoʻxori uni bilan aralashtirib, oziq-ovqat sifatida ishlatilgan. Keyinchalik gullaridan xushboʻy moylar va jun mato uchun boʻyoq sifatida ishlatilgan.

Manbalar

Havolalar

uz.wikipedia.org