Abdulvahhob Xallof




Abdulvahhob Xallof (arabcha: عبد الوهاب خلاف) — misrlik olim va huquqshunos.




Hayoti


Otasining ismi — Abdulvohid. 1915-yilda al-Azhar universitetiga qarashli "Madrasa al-qazo ash-shar’iyya"ni tamomlagan. Bir muddat mazkur madrasada usul al-fiqh mutaxassisi sifatida mudarrislik qilganidan so‘ng, bir necha yillar davomida shar’iy mahkamada qozi bo‘lib ham ishlagan. Keyinroq shar’iy mahkamaning taftish aʼzosi etib ta­yinlangan. 1936-yilda Qohira universitetining huquq fakulteti professori etib ta­yinlanadi va nafaqaga chiqishiga qadar ushbu vazifada xizmat qiladi. Abdulvahhob Xallof Arab tili akademiyasining ("Maj­maʼ al-lug‘a al-’arabiyya") aʼzo­si ham bo‘lgan. Mazkur akademiyaning aʼzo­si sifatida Qur’oni karim lug‘atlarini ishlab chiqishda mutasaddilardan biri bo‘lgan. Shuningdek, taqlid va bid’atlarga qarshi chiqqan Abdulvahhob Xallof o‘zi ishlagan taʼlim dargohlaridagi dars­larida mazkur tushunchani quvvatlovchi huquqshunoslar yetishib chiqishiga o‘z hissasini qo‘shgan. Hofizi Qur’on bo‘lgan Abdulvahhob Xallof islomiy ilmlarning ko‘pgina sohalarida salmoqli asarlar taʼlif qilgan.



Asarlari


— „Ilm usӯl al-fiqh“. Ilk marta 1942-yilda Qohirada chop etilgan. Mazkur kitob tilining soddaligi, ko‘pchilik tomonidan o‘zlashtirilishiga qulayligi tufayli ko‘pgina arab davlatlarida darslik sifatida qabul qilingan. Kitob to‘rt qismdan iborat bo‘lib, birinchi qismda shar’iy hukmlar oli­nadigan manbalar haqida, ikkinchi qismda shar’iy hukmlar to‘g‘­risida batafsil maʼlumot berilgan. Uchinchi qism usul al-fiqhning lug‘aviy qoidalariga, to‘rtinchi qism shar’iy hukmlar chiqarish qoidalariga bag‘ishlangan. Hukm chiqarishdan maqsad, hukmlarda Allohning va mukallafning haqqi, nimalarda ij­tihod qilish mumkin, hukmning nasx bo‘lishi, hukmlardagi qarama-qarshilik va uni yechish kabi qoi­dalar alohida boblar sifatida keng yoritilgan. Ushbu asar islomshunos olim Salohiddin Muhiddinov tomonidan 1997, 1999-yillarda o‘zbek tiliga tarjima qilinib, nashr ettirilgan.


— „Xulāsa tarӣx at-tashrӣ’ al-islāmӣ“. 1968-yilda Quvayt­da chop etilgan. „As-Siyā­sa ash-shar­’iyya“ (Qohira,1397/1977-yil). Mazkur asar al-Azhar universitetida o‘qitilgan dars­lar qaydlaridan iborat. Unda musulmon davlatining siyosiy, huquqiy va moliyaviy tuzilishi va shaxs­larning huquq va erkinliklari haqida so‘z boradi.


— "Ahkām al-vaqf" (Qohira, 1942-yil)


— "Al-Ahvāl ash-shaxsiyya"


— "Ahkām al-mavārӣs"


— "Masādir at-tashrӣ’ al-islāmӣ fӣ mā lā nassa fӣh" (Qohira, 1955-yil)


— "Al-Ijtihād va-t-taqlӣd"


— "Nӯr min al-Qur’ān al-Karӣm" (Qohira, 1948-yil)


— "Nӯr ’alā nӯr" (Qohira, 1952-yil)


— "Al-Ijtihād bi-r-raʼy" (Qohira, 1950-yil).



Adabiyotlar



Manbalar














uz.wikipedia.org

Uzpedia.uz