Abdulvahhob as-Sobuniy
Abdulvahhob as-Sobuniy (arabcha: عبد الوهاب الصابوني — Abdulvahhob ibn Mustafo ibn Ibrohim as-Sobuniy al-Hamadoniy) — mavlaviy ulamo.
Hayoti
Naqshbandiyya tariqati shayxining o‘g‘li. Baʼzi manbalarda Abdulvahhob ibn Jaloluddin Muhammad al-Hamadoniy deb ham zikr qilingan. Safaviylardan Shoh Tahmosbning Hamadonni ishg‘ol etishi hamda sunniylarga nisbatan bosim o‘tkazishi natijasida avval Onado‘liga, so‘ng Damashqqa, u yerdan esa Misrga ko‘chib ketgan. "Savoqib ul-manoqib" nomli asarini 947/1540-yilda Qohirada yozgan. Shoir va bibliograf Hasan Chalabiy otasi Ali Chalabiyning Abdulvahhob as-Sobuniy bilan Qohirada uchrashgani va yaqin do‘st bo‘lganlari haqida maʼlumot qoldirgan.
Keyinchalik, Abdulvahhob as-Sobuniy haj qilish maqsadida Makka va Madinaga safar qilgan.
Bir manbaga ko‘ra Abdulvahhob as-Sobuniy 954/1547-48 yillarda Shomda, boshqa manbaga ko‘ra esa, ayni shu yilda Madinada vafot etgan.
Ijodi
Tarixiy manbalarda Abdulvahhob as-Sobuniy qalamiga mansub "Sharhi muammoyot Mir Husayn", "Savoqib ul-manoqib", "Sirot ul-mustaqiym" hamda "Navoyi xurus" nomli to‘rtta forsiy asarlari borligi qayd etilgan. Bizgacha shoirning faqatgina „Savoqib ul-manoqib“ asari yetib kelgan. Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, Abdulvahhob as-Sobuniy mazkur asarni Ahmad Aflokning "Manoqib ul-orifiyn" asari ustida chuqur izlanish olib borib, uning baʼzi qismlarni chiqarib tashlab, baʼzi o‘rinlarga yangi maʼlumotlar va izohlar kiritgan holda yozgan. 1540-yilda yozib tugallangan ushbu asar muqaddima, har biriga „Zikr“ deb nom berilgan to‘qqiz bo‘lim va xotimadan iborat. „Zikr“larda mavlaviylarning peshvolaridan bo‘lgan Bahouddin Valad, Sayyid Burhonuddin, Mavlono, Shams at-Tabriziy, Salohuddin Zarkub, Chalabiy Husomuddin, Sulton Bahouddin, Chalabiy Orif, Shamsuddin Amir Chalabiy haqida maʼlumotlar berilgan. Asarning qo‘lyozma nusxalari dunyoning turli kutubxonalarida, jumladan, Turkiyaning Sulaymoniya, To‘pqopi saroyi muzeyi kutubxonalarida saqlanadi. Asar Darvesh Xalil Sanoiy va Darvesh Mahmud Dede tomonidan turk tiliga tarjima qilingan.
Adabiyotlar
Manbalar
uz.wikipedia.org