Abdul-Chalig Achundow
Abdul-Chalig Achundow, Abdul-Chalig Achundoff yoki
Abdul Khalik Akhundof (ozarbayjoncha: Əbdülxalıq Axundov; 13-dekabr 1863 – 1950) — ozarbayjonlik shifokor, oftalmologiya va farmakologiya boʻyicha tadqiqotchi; noshir, yozuvchi va tarjimon. „Zanbur“ satirik jurnalining asoschisi.
Biografiyasi
Yoshligi va taʼlimi
Abdul-Chalig Achundow 1863-yil 13-dekabrda Bokuda temirchilar oilasida tugʻilgan. Avval xususiy maktabda, soʻngra Icheri-sheherdagi Mirza Hasib Qudsi madrasasida tahsil olgan. 1877—1884-yillarda Boku Realni maktabida oʻqidi. Yillar davomida u arab, fors va rus tillarini oʻrgandi.
1888-yilda Erlangen universitetining tibbiyot fakultetida koʻz kasalliklari boʻyicha nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilib, magistrlik darajasini oldi. Dissertatsiya ikki yildan soʻng nashr etildi. 1892-yilda Tartu universitetida Commentar zum sogennenten Liber fundamentorum farmakologiae des Abu Mansur Muwaffak-Ben-Ali-el-el-Hiroviy doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi
Faoliyati
19-asrning oxirida, doktor Achundow Bokuga qaytib kelganidan keyin ushbu shaharda birinchi koʻz kasalliklari markazi va ikkita dorixona ochdi. Shuningdek, u doktor Mammadrza Vakilov bilan birga Ozarbayjondagi birinchi psixiatriya klinikasining asoschilaridan biri boʻlgan. 1892-yil 24-aprelda ochilgan ushbu klinikada 1903-yilgacha ishlagan. 1895-yilda Mammadrza Vaqilov va Karim Bey Mehmandarov bilan birgalikda Boku tibbiyot jamiyatini tuzdi.
Achundow oʻsha davrda Ozarbayjon davriy matbuotida koʻplab maqolalari chop etilgan. „Saadat“ xayriya jamiyatining asoschilaridan biri va kotibi, Musulmonlar xayriya jamiyati, „Nashri-maarif“ jamiyati, Boku shahar dumasi va „Takamul“ gazetasi tahririyati aʼzosi boʻlgan.
Achundow 1909—1910-yillarda Bokuda nashr etilgan „Zanbur“ ning asoschisi va noshiri boʻlgan. Zanbur, Bokuda joylashgan boshqa Ozarbayjon satirik davriy nashrlari singari, musulmonlar uchun katta taʼlim berishga eʼtibor qaratdi, ayollar huquqlari uchun kurash olib bordi va Rossiya va Yevropa mustamlakachilik siyosatiga qarshi chiqdi. Jurnalning mualliflari orasida Azim Azimzoda (jurnalning ikkinchi muharriri), Mirzo Mehdi Asgarzoda, Ali Abbos Muznib, Samad Mansur va Molla Nasreddinning Mirzo Alakbar Sobir, Ali Nazmiy, Aligulu Qamkusar va boshqalar ham bor edi. Bu jurnal 1910-yil 28-sonidan keyin Rossiya hukumati tomonidan toʻxtatib qoʻyildi.
Keyinchalik doktor Axundov ozarbayjon tilida „The Book of Treatment“ (tarjimasi „Davolash kitobi“) (1914), „Childrenʼs Hygiene“ (tarjimasi „Bolalar gigiyenasi“ (1916) va „The Troubles of the Digestive System“ (tarjimasi „Ovqat hazm qilish tizimidagi muammolar“) (1919) kabi kitoblarni nashr ettirdi.
Vafoti
Qizil Armiya Ozarbayjonga bostirib kirgach, Eronga koʻchib oʻtgan, avval Resht, Ardabilda,Tehronda yashagan, shifokor boʻlib ishlagan. Doktor Abdul-Chalig Achundow 1950-yilda Tehronda vafot etgan va Qumda dafn qilingan
Manbalar
uz.wikipedia.org