Abdulaziz ibn Marvon

Abdulaziz ibn Marvon ibn al-Hakam ( 27-hijriy - 86-hijriy ) Abdulaziz bin Marvon bin al-Hakam, Misr amiri, Abu al-Asbag al-Madaniy, Abdulmalikdan keyingi voris, otasi o'zidan so'ng o'g'lini taxt vorisi etib tayinladi va u yigirma yil yoki undan ko'proq vaqt davomida Misr shohi sifatida hayot kechirdi,.

U otasi Abu Hurayra, Uqba ibn Omir va Ibn az-Zubayrdan rivoyat qiladi: "Uning Damashqda masjidning yonida as- Samisatiya nomli uyi bor edi".

Kasir ibn Murra, Ali ibn Raboh , Ibn Abu Malika va Bahir ibn Zahir rivoyat qiladilar : "Suvayd ibn Qays meni Abdulaziz ibn Marvon bilan ming dinor bilan Ibn Umarga yubordi, men uni unga olib keldim, u ajratib berdi".

Ibn Abu Mulayka aytadilar: "Abdulaziz o‘lim chog‘ida: «Koshki hech narsa bo‘lmasam, shu oqar suvdek bo‘lsam», deganiga guvoh bo‘ldim".

Hammod ibn Muso: "Abdulaziz vafot etayotganda, Al-Bashir uning oldiga kelib, baytulmonga kelgan pulidan darak berdi. Molik «Bu uch yuz “Mening pulim uning uchun sadaqa”, dedi".

Ibn Sa’d, Said ibn Afir , Az -Ziyodiy va boshqalar u zot sakson beshinchi yili vafot etganini, Ibn Yunus esa: “Al-Lays sakson oltinchi yili Jumadaul-axirada vafot etgan. Uning xonaqohiga tabib kelganida, ikki o'g'li Validdan, so'ngra Sulaymondan ahd va'dasini oldi.

Oilasi

U: Abdulaziz ibn Marvon ibn al- Hakam ibn Abu al-Os ibn Umayya ibn Abd Shams ibn Abd Manaf ibn Qusay . Mana shu yerda Muhammad alayhissalom bilan nasablari tutashadi.

Abd Manafning yozishicha, Abdulaziz nasl-nasabi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning nasablariga to‘g‘ri keladi. Uning otasi Marvon ibn al-Hakam, Umaviylarning to‘rtinchi xalifasi va to‘g‘ridan-to‘g‘ri Muoviya xalifaligi davridagi roshid xalifa Usmon ibn Affon ga amakivachcha hisoblanadi.

Uning onasi: Laylo binti Zabon ibn Al-Asbag ibn Amr ibn Sa'laba ibn Al-Horis ibn Hisn ibn Damdam ibn Uday, Banu Kalbdan. Onasining ham nasabi Muhammad alayhissalomga tutashadi.

Abdulazizning ukalaridan eng mashhuri 65-86 hijriy yillar orasida Damashqda xalifalikni tayinlagan umaviylar xalifasi Abdulmalik ibn Marvon bo'lib, ular orasida Umaviylar xalifasi tomonidan tayinlangan Bishr bin Marvon ham bor edi. Iroq ustidan uning ukasi Abdulloh ibn az-Zubayrning izdoshi sifatida chiqqan vaqtida Musab ibn az-Zubayr va ular orasida orol-chegaralar shahzodasi Muhammad ibn Marvonning inqilobiga chek qo'ydi.

Misrga yurish

Marvon hijriy 64 -yilda Zulqadada Damashq atrofidagi al-Jabiyyada xalifalikka bay’at qilgan. Misr o‘sha paytda Ibn Zubayr Abdurahmon ibn Jahdam al-Fihriy qo‘mondonligi vazifasida edi. Misrdagi Umaviylar tarafdorlari Marvonning Zubayridlardan xalos boʻlish chaqirigʻida ikkilanib qolishdi, shuning uchun Marvon Damashqdan uning oʻgʻli Abdulaziz boshchiligidagi qoʻshinni, undan keyin Xolid ibn Yazid , Umar ibn Said ibn Al-Os boshchiligidagi qoʻshinni yubordi shundan so'ng esa ukasi tomonidan bu yer qo'lga kiritildi.

Abdulaziz egallagan lavozimlar

Marvon Misrga kelgach, Amr ibn Said ibn Al-Osni qozilikka tayinladi va Amr bilan birga chiqib ketganida, u o'zining qo'shiniga Abdulaziz yordamchiligida Abes ibn Said Al-Muradiyni qo'mondon qilib qo'ydi. Abdulaziz hijriy 67 -yilda Damashqqa chiqqan vaqt, bir yildan so'ng 68-hijriy yilda Abes vafot etgan. Uning o'rnini Ziyod ibn Hanata ibn Halava at-Tujibiy egalladi. Ziyod ibn Hanata75-hijriyda vafot etganidan keyin Abdulaziz uning oʻrnini egallaydi., Abdulaziz Abdurrahmon ibn Hasan at-Tujibiy, keyin Yunus ibn Attia al-Hadramiy hijriy 84-yilda, keyin Abdurahmon ibn Muoviya ibn Hudayj 86-hijriy yilda qozilikka tayinlangan.

Abdulaziz Iskandariyani egallash va u yerda islom hokimiyatini mustahkamlash uchun to'rt marta yurish qildi.

Uning eng muhim ishlaridan: U ta'mirlash va ko'pchilik rekonstruksiya ishlariga boshchilik qilgan. Shuning uchun o'z davrida juda ko'p binolar va hammomlar qurdirgan va uning davri farovonlik, taraqqiyot va ishonch davri bo'lgan.Nil daryosiga suv balandligini og'dirish uchun tarozi o'rnatgan. Xalqdan olinadigan ba'zi soliqlar miqdorini kamaytirgan.

Tariflari

Abdulaziz ibn Marvon ibn al-Hakam haqida عجباً لمؤمن يوقن أن الله يرزقه، ويوقن أن الله يخلف عليه، ثم يدخر مالاً عن عظيم أجر أو حسن سماع . Shoir Abdulloh ibn Qays Ar-Ruqayyat shunday deydi:
Har kuni xuddi Abdulaziz bilan Qurbon hayiti yoki Iyd al-Fitr kuni kabi.
Va uning har kuni ming qozonga cho'ziladigan mingta ehsonlari bor

Abdul Aziz Al-Bani maqtadi

Abdulaziz hokimiyatining hijriy 67 -yilda Fustatda amirlik uchun uy qurdirib, unga oltin gumbaz yasattirdi va bu uyning barakotidan u yer shahar deb nom oldi. Abdulaziz 77-hijriy yilda Amr ibn al-Os masjidini yon tomonlarini kengaytirdi. Masjidlar, dam olish uylari qurdirdi.

Abdulaziz ham hijriy 69 -yilda al-Hamra al-Aqsoda mo‘minlar amiri ko‘rfazi ustiga ko‘prik qurdirgan va uning nomi unga o‘yib yozilgan va hozirgi manzili Ayoun daryosi bo‘yida joylashgan. (Qohira) .

Helvan binosi

Abdulaziz Helvonni qishlash joyi boʻlishi uchun qurdirdi, soʻngra hijriy 70 -yilda Fustatda oʻlat tarqalgach qo'nimgoh sifatida foydalandi, keyinchalik uni oʻz hukmronligi markaziga aylantirdi. U yerda masjidlar va bozorlar qurdirib, ularni qurish uchun yuz ming dinor sarflagan, ularni obod qilib, Mokattam buloqlaridan suv olib chiqish uchun Xelvonda suv o'tkazgichlar ham qurdirgan. Va suvni hovuzga tutashtiruvchi ustunlar ustiga osilgan kamarlarni o‘rnatdi, ular bilan birga mevali daraxtlar va xurmo daraxtlarini o‘tqazdi, ular bilan masjidlar va hashamatli binolar qurdi, o‘zining yaxshi siyosati tufayli Misrda xavfsizlikni yaratdi va uni yoydi.

Ayollari, bolalari va nevaralari

Abdulaziz Ummu Kulsum as-Saadiyya va Arva al-Xavloniyga uylangan, undan oldin esa Maslama ibn Muxlad al-Ansoriy u kishiga joriya edi. Shuningdek, u Layla binti Sahl al-Kilobiyyaga uylandi va u unga Umm al-Baninni tug'ib beradi va keyinchalik xalifa Valid ibn Abdulmalik unga uylandi.

U umrining keyingi qismida Hafsa binti Abdulloh ibn Amr ibn Usmon ibn Affonga uylandi va u bilan birga vafot etdi. Ummu Osim binti Osim ibn Umar ibn Al-Xattobga ham uylandi va u ayoldan xalifa Umar ibn Abdulaziz o'g'li tug'ildi.

Uning bolalariga kelsak, ulardan eng mashhurlari:

Abdulazizning eng mashhur qizi Umm al-Banin bint Abd al-Aziz bo'lib, u xalifa al-Valid bin Abd al-Malikka turmushga chiqqan.

Abdulazizning eng mashhur avlodlaridan hijriy 132-yilda Marvon ibn Muhammadga qarshi qo'zg'olon ko'targan Amr ibn Suhayl bin Abdulaziz va Abbosiylar xalifasi Al Mahdiy davrida Umaviylar inqilobi Dahiya bin Musab ibn Al-Asbag bin Abdulazizdir . Yuqori Misrda xalifalikka da'vat etgan Aziz va misrliklar unga yopishib olishdi va Abbosiylar va Dihya o'rtasida janglar bo'lib, asirlikda tugaydi va u Fustatga olib ketilib,Jumadul oxirda o'ldirilgan. Hijriy 169-yil va boshi Bag‘doddagi Mahdiy huzuriga jo‘natildi.

Abdulaziz ibn Marvonning vafoti

Hijriy 86 -yilda Jumadaul-avval oyida Helvonda vafot etdi.

Adabiyotlar

Abdul Aziz bin Marvon: Doktor Sayda Ismoil Koshif, Misr umumiy kitob tashkiloti, 2005 yil.

Manbalar

uz.wikipedia.org